Boeken en tijdschriften tijdlijn

Deze pagina bevat een overzicht van alle artikelen in de categorie boeken en tijdschriften, gesorteerd op introductiejaar. Dit is een gegenereerde pagina; nieuwe artikelen in de categorie worden automatisch op de juiste plaats aan de lijst toegevoegd.

• Leonard de Vries’ Het Jongens Electriciteitsboek (1941) - Leonard de Vries was een echte jeugdboekenschrijver met een voorkeur voor techniek. Vele boeken over technische onderwerpen kwamen van zijn hand, zo ook Het Jongens Electriciteitsboek uit 1941. De onderdrukking van Duitsland had gevolgen voor Joodse schrijvers en De Vries gebruikte daarom het pseudoniem Fred Hagenaar om toch zijn boeken te kunnen blijven publiceren. Dit boek staat bol van de technologische hoogstandjes, afgemeten aan de stand van de techniek in die tijd. Niet alle ideeën en schakelingen waren allemaal even uitvoerbaar of veilig. De Vries leek soms beter met de pen dan met de soldeerbout.
• Isaac Asimov’s Foundation (1951) - Foundation begint met wiskundige Hari Seldon die leeft in de nadagen van het Eerste Galactische Keizerrijk, dat 10.000 jaar bestaan heeft en ongeveer 50.000 jaar in onze toekomst ligt. Zijn Psychohistorische wetenschap maakt het mogelijk om lange termijn voorspellingen te doen over grote groepen mensen. Seldon ontdekt dat binnen een paar eeuwen het Keizerrijk ten onder zal gaan, wat ook niet meer te voorkomen is en ontwikkelt een visie waarmee de lange donkere periode die daarop zal volgen aanmerkelijk verkort kan worden. Hij ontdekt tevens dat als de mensheid vroegtijdig wordt geïinformeerd over de resultaten van Psychohistorische voorspellingen, deze voorspelling dan niet meer uitkomt omdat de mensen zich dan onvoorspelbaar gaan gedragen.
• Robert Brent’s The Golden Book of Chemistry Experiments (1960) - In de jaren '60 van de vorige eeuw waren scheikunde experimenteersets cool om te hebben en alle hobby- en speelgoedwinkels hadden er een uitgebreide verzameling van, plus de chemicaliën om de sets aan te vullen, mochten de ingrediënten op raken. Je kon in die tijd een winkel inlopen voor een potje amoniumnitraat of zink stof en radioactieve straling was hip. Tegenwoordig zijn we beter op de hoogte van de mogelijke gevaren die de stoffen, en experimenten daarmee, teweeg kunnen brengen. En hoewel dat de gezondheid van de jeugd zondermeer ten goede is gekomen, heeft het de ondergang van populariteit van scheikundeproeven betekend.
• Elektuur Halfgeleidergids (1964) - In de jaren '60, '70 en '80 van de vorige eeuw was De Elektuur een "must" voor de elektronica liefhebber. Het tijdschrift was baanbrekend in synthesizers (Formant), microcomputers (SC/MP, de Junior computer, 8052 Basic board, etc.), versterkers en luidsprekerontwerpen. Er verschenen ook vele speciale uitgaves (bv. de "Luidspreker special") over deze onderwerpen. De Elektuur was innovatief (al was dat woord nog niet in de mode) en eigenwijs. Het blad gaf ook vaak print (PCB) ontwerpen. Vaak kant en klaar te koop, maar menig armlastig student heeft tot de jaren 80 deze proberen te reproduceren met fotokopieën en zuurbaden. Beroemd was de vakantieuitgave "de halfgeleidergids" met vaak meer dan 100 ontwerpen.
• Ruurd Feenstra’s De mannen van de Discus (1967) - De jeugdboekenserie rondom de familie Hiddes en de fantastische uitvindingen van vader Tjeerd waren vanaf 1967 een inspirerende leesbron voor veel kinderen die weg konden dromen over verre landen, grote helden en technische vooruitgang. In het eerste deel, De mannen van de Discus, komt professor Tjeerd Hiddes vrij na een gevangenisstraf voor een misdaad die hij niet heeft gepleegd. In zijn gevangenisperiode heeft hij enkele grote uitvindingen gedaan, die hij met hulp van zijn zoons gaat gebruiken om de wereld te verbeteren en wraak te nemen op hen die hem in de gevangenis hebben gestopt.
• Don Lawrence’s Opkomst en ondergang van het keizerrijk Trigië (1968) - Trigië is een stripreeks van Don Lawrence, naar het scenario van Mike Butterworth. De serie heet volledig Opkomst en ondergang van het keizerrijk Trigië en verhaalt een fictieve geschiedenis die wel wat wegheeft van de geschiedenis van het Romeinse rijk, zij het dan op een andere planeet in een vergevorderde beschaving. Trigië speelt zich af op de verafgelegen planeet Elekton in het Yarna-stelsel, miljarden kilometers van de Aarde. Het verhaal begint als een ruimteschip met geschiedenisboeken van Elekton op de Aarde neerstort. Op dat moment zijn alle Trigiërs al gestorven. Het lukt een wetenschapper de taal te ontcijferen en de verhalen van Trigië voor de mensen op Aarde te ontsluiten.
• Jacques Devos’ Geniale Olivier (1969) - Mr. Kweeniewa en Geniale Olivier is een Belgische stripreeks door Jacques Devos die vanaf 1969 werd uitgegeven. Devos schreef 17 albums en ging daarna met pensioen. De stripreeks gaat over de scholier Olivier die met zijn uitvindingen elke pagina opnieuw zijn omgeving op stelten zet. Zijn leraar, meneer Kweeniewa, heeft de grootse moeite om Olivier in toom te houden. Olivier heeft een vriendinnetje, Betty, die al zijn fratsen maar niets vindt. Oliviers beste vriend heet Frits en die is met regelmaat het slachtoffer van één van Oliviers uitvindingen.
• Roger Leloup’s Yoko Tsuno (1971) - Yoko Tsuno is een serie stripverhalen van de Belgische tekenaar Roger Leloup. Het karakter Yoko Tsuno is in de stripverhalen een Japanse elektrotechnische ingenieur die zich moeiteloos tussen de Nederlandse en Japanse cultuur verplaatst, en ook niet vreemd is van buitenaardse culturen. Samen met haar vrienden Ben en Paul, die in de strip televisiemakers zijn, lost zij misdaden op. In de strip wordt veel aandacht besteed aan toekomstige technologieën en grootse uitvindingen. Ook komen tijd- en ruimtereizen in de stripserie voor.
• Franquin’s Z van Zwendel (1971) - Hoewel het al deel 15 uit een reeks was, was het stripalbum Z van Zwendel een gedenkwaardige kennismaking met De avonturen van Robbedoes en Kwabbernoot. Het stripalbum kwam in 1971 uit en belande omstreeks die tijd in mijn toen 5-jarige handen. Ik heb er mogelijk enkele jaren over gedaan om het duistere verhaal op waarde te schatten en kan me een regelmatige hernieuwde kennismaking met de vrienden Robbedoes, Kwabernoot, de professor en Marsipulami dan ook nog prima voor de geest halen. Het album bevatte zoveel verhaallijnen, concepten en vreemde vindingen dat iedere illustratie de moeite van het uitpluizen waard was. En humor. Onderbroekenlol tot aan intelligente vondsten en alles daartussenin.
• Julien van Remoortere’s Science Fiction Jeugdomnibus met 3 Jan Monter verhalen (1972) - Jan Monter is een hoofdfiguur uit de verbeelding van Piet Mortelman, een pseudoniem van Julien van Remoortere. Jan beleeft in de toekomst avonturen die al snel zijn woonplaats, en planeet, voorbij streven. Het eerste Jan Monter verhaal, Jan Monter en de asteroïde, zag in 1960 het licht en was voor die tijd vooruitstrevend en rasechte 'science fiction'. In de jaren daarna schreef 'Piet' nog verschillende Jan Monter boeken, waarbij de Jeugdomnibus uit 1972 een drietal populaire verhalen inéén bundelde.
• Creative Computing (1974) - Creative Computing was één van de eerste van vele computertijdschriften in de jaren '70 en '80 die verslag deed over de microcomputer revolutie. Het eerste nummer kwam uit in oktober 1974 en het tijdschrift publiceerde tot oktober 1985. Creative Computing was een degelijke publicatie met een breed interessegebied dat uitgebreider en meer toegankelijk werd beschreven dan bij bijvoorbeeld Byte het geval was.
• Dr. Dobbs Journal (1975) - Dr. Dobb's Journal (DDJ) was een maandelijks journaal dat in de Verenigde Staten werd gepubliceerd door United Business Media. Het schreef over onderwerpen die in het interessegebied van software ontwikkelaars lagen. Bijdragen kwamen ondermeer van Steve Wozniak, Jef Raskin, Gary Kildall en Jeff Duntemann.
• Walt Disney’s Weet je veel handboek (1976) - Iedere Donald Duck liefhebber kent de neefjes Kwik, Kwek en Kwak. De drie halen veel van hun wijsheid uit hun Jonge Woudlopers Handboek, dat voor ieder probleem een oplossing schijnt te hebben. In 1976 bracht Oberon, uitgever van het weekblad Donald Duck, een 189 pagina's dik 'handboek vol tips, feitjes, spelletjes, enz.' uit met de titel Weet je veel. En geheel in tegenstelling tot wat je zou verwachten stond het vol met tips, feitjes en spelletjes en was het geen stripalbum. Ik kreeg het boek als 9-jarige en heb het boek werkelijk jarenlang gekoesterd. Iedere bladzijde bevatte meerdere artikelen en sommige die nog te lastig waren voor een 9-jarige kwamen in de jaren daarna wel eens van pas.
• Larry Niven’s Ringwereld (1977) - Ringwereld is een sciencefictionboek van Amerikaans schrijver Larry Niven. Het boek won zowel de Hugo- als de Nebula Award. In 2855 wordt een onderzoeksexpeditie naar de Ringwereld gestuurd, een gigantische door onbekenden gebouwde wereld-ring om een ster. Nessus de poppenspeler, een buitenaards ras, vraagt Louis Wu, Teela Brown en de Kzin-strijder Spreker-tot-Dieren om met hem mee te gaan. Hun ruimteschip stort neer op de Ringwereld en in die uitgestrekte wereld blijken andere, weinig vriendelijke wezens te wonen.
• Don Lawrence’s Storm (1978) - Was Don Lawrence al niet meer uit het tijdbeeld weg te krijgen met de epische stripserie Opkomst en ondergang van het keizerrijk Trigië, met Storm deed hij het allemaal nog eens dunnetjes, maar nog veel fantasierijker, over. De serie begon in 1978 bij uitgeverij Oberon met het album De diepe wereld, waarin Storm, een astronaut uit de toekomst, na een ongelukkige onderzoeksvlucht op de planeet Jupiter, op een zeer veranderde Aarde nog veel verder in de toekomst belandt. De Aarde is veranderd in een woestenij, waarin de oceanen volledig zijn verdampt. Het volk van de toekomst is teruggevallen tot het barbarisme, op uitzonderingen na waar technologie hoogtij viert.
• Douglas Adams’ Het Transgalactisch Liftershandboek (1979) - Het transgalactisch liftershandboek (oorspronkelijke titel The Hitchhiker's Guide to the Galaxy) is een Brits sciencefictionboek uit 1979, geschreven door Douglas Adams. Het boek begint wanneer een paar aannemers arriveren bij het huis van Hugo Veld om hem te melden dat ze de opdracht hebben het huis te (laten) slopen want het moet plaats maken voor een weg.
• Forrest Mims III’s Engineer’s Notebook (1979) - Forrest M. Mims III is een amateurwetenschapper, columnist en auteur van verschillende populaire elektronica boeken. Zijn bekendste zijn de handgeschreven en handgetekende Engineer's Notebooks die vanaf 1979 via Radio Shack werden verkocht.
• Rodnay Zaks’ How to program the Z80 / Programming the Z80 (1979) - Zaks heeft het boek ontworpen als een volledig zelfstandige manier om vertrouwd te raken met het programmeren in het algemeen en assembleren voor de Zilog Z80 microprocessor in het bijzonder. De Z80 is een 8 bit processor, die werd ontworpen door het bedrijf Zilog. Hij werd uitgebracht in 1976 en is in essentie een processor die compatibel is met de 8080 van Intel, maar met meer instructies, registers en adresseringsmethoden. In het boek van Zaks komen dan ook verschillende verhandelingen over het werken met de 8080 voor.
• John Vermeulen’s De Binaire Joker (1979) - Van alle boeken die John Vermeulen heeft geschreven is de omslag van De Binaire Joker het minst tot de verbeelding sprekend. Maar van al die verhalen is De Binaire Joker het meest fantastische concept, goed uitgewerkt met een keur aan passende karakters en een spannend verhaal dat ook in 2022 op geen enkele manier misplaatst zou zijn. Het verhaal kent bijzondere vondsten en de belangrijkste ingrediënten, langdurende ruimtereizen, AI en intermenselijke relaties, houden ook in de moderne tijd prima stand.
• Felix Thijssen’s Pion (1979) - Felix Thijssen is een bekende Nederlandse schrijver van een keur aan thrillers, waaronder de Charlie Mann serie met werken als Wildschut en Koud spoor. Bij mij is Felix Thijssen echter veel bekender als science fiction schrijver van De spelers van Magelhaen en Pion. Ik kan het aantal keren dat ik Arne Sterzon via Siro's eiland naar de ruimte ben gevolgd niet eens tellen, laat staan het aantal keren dat ik met de Wageningse biowetenschap heb meegeleefd in wat de laatste uren van de mensheid hadden kunnen zijn. Boeken met deze mate van ambitie en allure worden niet vaak in het Nederlands geschreven.
• Harry Harrison’s Wereldcyclus trilogie (1980) - Deze dikke omnibus bevat drie afzonderlijk verschenen romans: THUISWERELD, GRAANWERELD en STERRENWERELD (Rostrum, 1980). Hoofdpersoon is Jan Kulozik, een ingenieur van de 'hogere klasse' in Engeland in de nabije toekomst. In THUISWERELD komt Jan tot het besef dat zijn wereld in werkelijkheid een diktatuur is, geregeerd door de Geheime Dienst.
• Maandblad KIJK (1980) - Het maandblad KIJK bestond technisch gezien al sinds 1968, maar was in 1980 een bijzonder blad. Het deed moeite om onderwerpen uit het hele wetenschappelijke domein gelijkmatig verspreid over het jaar in tot de verbeelding sprekende artikelen te gieten. Zorgvuldig aansluitend op andere onderwerpen in het blad werden vanaf de jaren '80 ook rekenmodellen voor perspectieftekenen, een wedstrijd om een algoritme in zo weinig mogelijk tekens te schrijven, de eigen zelfbouw computer Bèta, 'Willie' de robotmuis en nog veel meer uitdagingen aan de lezers gepresenteerd. 
• Your Computer (1981) - Your Computer was een in Engeland gepubliceerd computertijdschrift dat van 1981 tot 1988 werd verkocht. Het voerde het zelfverklaarde "Britain's Biggest-Selling Home Computer Magazine" op de voorzijde. Het tijdschrift was merk-agnostisch; aan alle populaire home computers van die tijd werd evenveel tijd en aandacht besteed.
• Chriet Titulaer’s Computers. Wat moet je ermee? (1982) - In opdracht van automatiseerder RAET, die hiermee 25 jaar dienstverlening wilde vieren, schreef Chriet Titulaer het boek 'Computers. Wat moet je ermee?', mogelijk het eerste populair-wetenschappelijke computerboek op de Nederlandse markt.
• Douglas Comer’s Operating System Design – The Xinu Approach (1984) - Een besturingssysteem is als een goed ontworpen, met liefde geweven tapijt dat degelijkheid, stijl en comfort combineert met bindingen en patronen die passen bij de inrichting van de ruimte en het gebruiksdoel van de eigenaren. Sinds de beginjaren van computersystemen is Unix een toonbeeld van hoe besturingssystemen kunnen werken en dit heeft bijgedragen tot het gebruik ervan in de beginjaren van het onderwijs in besturingssystemen op hogescholen en colleges over de hele wereld.
• Orson Scott Card’s Ender wint (1989) - Het verhaal van Ender speelt zich af in een toekomst waarin men maar twee kinderen mag krijgen. Alleen als er kans is op een buitengewoon kind wordt er toestemming voor een derde kind gegeven. Andrew "Ender" Wiggin is zo'n kind, dat ook wel een "drietje" wordt genoemd. Als klein kind wordt hij weggehaald bij zijn familie en op een keiharde oorlogsschool in een ruimtestation geplaatst. De regering hoopt dat Ender - als hij groot is - eindelijk de langdurige oorlog met de buitenaardse insectoïde "kruiperds" kan beëindigen.
• Jones’ & Flynn’s Mobile Robots (1993) - Het boek Mobile Robots van Joseph Jones en Anita Flynn uit 1993 heeft een enorm effect gehad op de ontwikkeling van kleine programmeerbare robots. Jones en Flynn namen met hun boek de tijd om de lezer mee te nemen in de wereld van de mechanica, elektrotechniek, elektronica, chemie, sensoriek, gedragswetenschap en informatica op zo’n manier, dat iedere hobbyist na het lezen van het boek in staat was om zelf een eenvoudige, zelfstandig opererende robot te maken.
• Steven Levy’s Insanely Great (1995) - In de vroege jaren '80 kwamen geruchten op gang over een uitnodigende kleine persoonlijke computer dat iets als 'een muis' had en naar je lachte als je hem aanzette. Journalist Steven Levy maakte de ontwikkeling van de Macintosh van dichtbij mee en verhaalt zijn ervaringen over de machine waarvan de makers van Apple hoopten dat het "een deuk in het universum zou maken." Een fantastisch verhaal en ook na 35 jaar is dit boek de moeite van het lezen meer dan waard.
• J.K. Rowling’s Harry Potter and the Philosopher’s Stone (1997) - Een boek met een persoonsnaam in de titel viel in 1997 wat uit de toon als fantasyverhaal voor volwassenen. Bij kinderboeken leek dat meer te passen. 'Harry Potter en de Steen der Wijzen', zoals de Nederlandse vertaling zou gaan heten, was dan ook in eerste instantie niet goed te plaatsen: de detaillering van het verhaal, de duistere onderwerpen, de vele personages en uitgewerkt wereldbeeld maakten het een volwassen verhaal, maar de literaire knipogen, grappige woordspelingen en hoofdpersonen in hun tienerjaren leverden een typische formule herkenbaar voor kinderboeken. Zowel volwassenen als kinderen genoten van het Harry Potter boek. In de jaren die er op volgden schreef J.K Rowling nog 6 extra verhalen, waarin Harry Potter steeds een jaar ouder zou worden en de besproken onderwerpen steeds verder verwijderd raakten van wat nog bij een goed kinderboek zou horen, zonder dat hiermee de schare jongere fans werd kwijtgeraakt. De Harry Potter boeken bleken aan te slaan bij jong en oud.
• Rocket eBook (1998) - De Rocket eBook ('Rocketbook') was een eerste generatie handzame eBook-lezer die werd geproduceerd door NuvoMedia. Het maakte gebruik van een drukgevoelig vloeibaar-kristallenscherm en en kon tot 10 eBooks gelijktijdig opslaan. Het bijzondere van de Rocket eBook was de vormgeving: het apparaat lag in de hand als een omgeslagen pocketboek.
• Ken Schwaber’s Agile Software Development with Scrum (2001) - In de toekomst wijzen geschiedkundigen waarschijnlijk op periodes van softwareontwikkeling 'voor Scrum' en 'na Scrum'. En hoewel Scrum niet primair is bedoeld voor het ontwikkelen van software, is het op dit moment ontegenzeggelijk de meest populaire manier voor het snel en gecontroleerd uitbrengen van softwareproducten.